Sayıştay’dan İzmir Büyükşehir Belediyesine 57 maddelik uyarı: İhalesiz 103 büfe, hatalı tarım arazileri planı, İZBETON’da büyük zarar

Sayıştay’ın İzmir Büyükşehir Belediyesi için hazırladığı raporda 61 usulsüzlük bulgusu açıklandı. İZBETON’un 36 milyon 889 bin lira zarar etmesi dikkat çekti. 103 ekmek büfesinin de ihalesiz verildiği belirtildi.

Sayıştay Müfettişlerinin İzmir Büyükşehir Belediyesi için hazırladığı denetim raporlarında 57 maddelik usulsüzlük tespit edildi. 2022 faaliyetlerini kapsayan raporda İzmir Büyükşehir Belediyesinin geliri 15.702.539.803 lira gideri ise 14.123.913.636 lira olarak açıklandı. Büyükşehir Belediyesinin bütçesinin 1.578.626.169,83 lira olumlu sonuç verdiği görüldü. Raporda İzmir Büyükşehir Belediyesinin İZBETON şirketinin 36.889.094 lira zarar etmesi de dikkat çekti.

103 EKMEK SATIŞ BÜFESİ İHALESİZ VERİLMİŞ

Sayıştay raporunda, “Belediye Şirketine Verilen Büfelerin İhalesiz Olarak Üçüncü Kişilere Verilmesi Büyükşehir Belediyesinin şirketine verilen 103 adet ekmek satış büfesinin ihale yapılmaksızın üçüncü kişilere verildiği görülmüştür” denilerek şu bilgiler verildi:

“Büyükşehir Belediye Meclisi 09.09.2019 ile 12.12.2022 tarihleri arasında aldığı kararlarında belirlenen bedel karşılığında 103 adet büfenin işletilmesini şirketine devretmiştir. 103 adet büfe dilekçe ile şirkete başvuran kişilere sözleşme yapılmak suretiyle verilmektedir. Yani büfelerin işletme hakkı üçüncü kişiler tarafından yapılmaktadır. Meclis kararıyla şirkete işletmesi devredilen büfelerin şirket tarafından işletilmemesi durumunda, şartname hazırlanıp ilan yapılmak suretiyle 2886 sayılı Kanun’a göre üçüncü kişilere ihale suretiyle verilmesi 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinin amir hükmüdür. Şirketin dilekçe üzerine ve sözleşme yapılmak suretiyle büfelerin işletmesinin devri 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine uygun düşmemektedir. Belediye şirketine meclis kararıyla işletmesi devredilen büfelerin şirket tarafından üçüncü kişilere işletmesinin devrinin ihale şartnamesi düzenlenerek ihale yoluyla şeffaf, rekabete uygun ve saydamlığı sağlayacak şekilde, sürenin belirli olması gibi hususları da içerecek biçimde 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre verilmesi gerekmektedir.”

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNE AİT 37 bin 574 ZEYTİN AĞACINDAN ÜRÜN ALINMIYOR

Raporda ayrıca, “Belediyenin Mülkiyetinde Bulunan Tarımsal Ürün Elde Edilecek Zeytin Ağaçlarından Faydalanılmaması Büyükşehir Belediyesinin mülkiyetinde bulunan zeytin ağaçlarının atıl halde bulunduğu, bir kısmının üçüncü şahıslar tarafından kullanıldığı ve bu ağaçlardan tarımsal ürün elde edilmediği görülmüştür” ifadelerine yer verilerek şu bilgiler açıklandı:

“Yıl sonu itibariyle İdare tarafından yapılan sayımda 37.574 adet zeytin ağacının kamu idaresinin mülkiyetinde olduğu saptanmış olup Belediye tarafından sayımı yapılması gereken üzerinde zeytin ağacı bulunan bir çok taşınmazın olduğu görülmüştür. Kamu kaynağı olan 37.574 adet ağaçtan İdare tarafından herhangi bir ürün elde edilemediği ve bu zeytin ağaçlarının bir kısmının ise üçüncü şahıslar tarafından kullanıldığı da tespit edilmiştir. Sonuç olarak 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da belirtildiği üzere, Belediyenin stratejik planlarında yer alan tarımsal faaliyetlerin desteklenmesi amacına yönelik olarak bu ağaçların tarımsal faaliyete kazandırılması ve söz konusu taşınmazların cins tashihi yapılması gerekenlerin tashihlerinin yapılması gerekmektedir. Böylece bu faaliyetler neticesinde elde edilecek tarımsal ürünler Belediye bütçesine artı bir kaynak yaratacak ve kamu kaynağı olan söz konusu ağaçların etkin kullanımı sağlanacaktır.”

İSTANBUL’DAKİ ARAZİYİ ÜÇÜN ŞAHISLAR KULLANIYOR

Sayıştay raporunda “Yapılan incelemelerde, 1959 yılında satın alınan ve İzmir Büyükşehir Belediyesi mülkiyetine bulunan İstanbul İli Beyoğlu İlçesi Sururi Mahallesi 853 ada 17 parsel 697 m2 arsanın üçüncü şahıslar tarafından kullanıldığı tespit edilmiştir” bulgusu da rapor edildi.

OTOGAR’DA BELEDİYE PAYI ALINMIYOR

Sayıştay raporunda Otogar yapı ile ilgili bölüm de dikkat çekti. Raporda, “İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Yap-İşlet-Devret Modeli ile yaptırılan İzmir Şehirler Arası Otobüs Terminali sözleşmede öngörülen kapı giriş ve çıkışları kontrol noktasında belediye personelinin olmaması sebebiyle belediye payının kontrolünün yapılmadığı görülmüştür. 15.12.2008- 14.12.2009, 15.12.2019- 14.12.2010 dönemlerinde otogara transit giriş çıkış yapan şehirlerarası otobüslerden brüt %20 belediye payının hesaplanıp ödenmediği, – Yatırımcı tarafından elde edilen belediye payının ödenme öncesinde belediye tarafından ön kontrol işleminin ve periyodik denetimlerin yapılmadığı tespit edilmiştir. 2020 ve 2021 yılları Sayıştay Denetim Raporunda da belirtildiği üzere, yatırımcı firma ile yapılan asıl sözleşmede firmanın ödemeye ilişkin yükümlülükleri, hesaplama yöntemi ve T.C. Sayıştay Başkanlığı İzmir Büyükşehir Belediyesi 2022 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 51 ödeme süreleri tam olarak belirlenmiştir. Bu hesaplamaların tamamen işleticinin inisiyatifine bırakılmadan Belediye personeli tarafından kontrol edilmesi gerekmekte olup yatırımın devrinden önce Belediye tarafından kurulacak komisyon marifetiyle otogar işletmesinin kapı giriş çıkışlarının detaylı olarak tespit edilmesi ve bu tespit sonucu fark çıkarsa bu farkın yatırımcıdan tahsil edilmesi gerekmektedir” denildi.

TARIM ARAZİLERİNDE HATALI İMAR

Sayıştay raporunda tarım arazileriyle ilgili de şu görüşler yer aldı: “Yapılan incelemelerde 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı uygulama hükümlerinde tarım arazilerinde tarımsal amaçlı yapı yapma şartlarını düzenleyen imar plan notunda yer alan minimum parsel büyüklüğünün 5.000 m2 ölçüsünü sağlamak hükmünün kaldırıldığı görülmüştür.Sonuç olarak, 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da belirtildiği üzere, tarım arazilerinin tarımsal üretim dışında kullanılabileceği istisnalar ilgili Kanun’da belirtilmiş olup, tarımsal üretimi engelleyebilecek ve tarım arazilerinde yapılaşmayı artırabilecek Çevre Düzeni Plan Uygulama Hükmünün 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’ndaki düzenlemelere uygun hale getirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.”

SAYIŞTAY’IN İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ FAALİYETLERİYLE İLGİLİ BULGULARI

Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular

1. Taşınmaz Tahsislerinin Muhasebe Kayıtlarında İzlenmemesi
2. Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Kıdem Tazminatı Karşılıklarının Ayrılmaması
3. Diğer Bulgular
4. İvedi ve Zorunlu Olmayan İhtiyaçların Avans Şeklinde Gerçekleştirilmesi ve Avans Ödemesinin Genellik Arz Etmesi
5. Bazı İlçe Merkezlerinde ve Yerleşim Alanlarında Nazım İmar Planının Bulunmaması
6. Belediyenin Mülkiyetinde Bulunan Tarımsal Ürün Elde Edilecek Zeytin Ağaçlarından Faydalanılmaması
7. İlçe Belediyelerinden Alınması Gereken Çevre Temizlik Vergisi Payının Takibinin Yapılmaması
8. Belediye Şirketine Verilen Büfelerin İhalesiz Olarak Üçüncü Kişilere Verilmesi
9. Çatılı İşyeri/Konut Kira Artışının Hatalı Yapılması
10. Kira Artışlarında Hatalı Uygulama Yapılması
11. Katlı Otoparkın İşletme Hakkının Şirkete Devrinde Süre Belirtilmemesi ve Kira Artışının Hatalı Yapılması
12. Taşınmaz Yönetimi ve Kiralamaların Usulüne Uygun Yapılmaması
13. Taşınmaz Tahsislerinde Anlaşma Yapılmaması
14. Taşınmaz Tahsislerinde Süre Belirtilmemesi
15. Ortak Hizmet Projesi Kapsamında Taşınmazların Bedelsiz Olarak Spor Kulübüne Kullandırılması Belirtildiği Halde, Söz Konusu Taşınmazların Kulüp Tarafından İşletilmesi
16. İzmir Şehirler Arası Otobüs Terminalinde Hatalı Uygulamalar Yapılması
17. İlçe Belediyesinden Kamulaştırılan Taşınmazın İlçe Belediyesi Tarafından Kullanılmaya Devam Edilmesi 15. Su Ürünleri Halinde Kanun Hükümlerinin Uygulanmaması
18. Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halinde İki İşyerinin Kira Artışının Hatalı Yapılması 17. Malları Taşıyan veya Depolayanlara İdari Para Cezası Uygulanmaması 18. Hafriyat Alanlarının Etkin Olarak Kullanılmaması ve Hafriyat Gelirlerinin İlçe Belediyelerince Toplanması
19. İmzalanan Ortak Hizmet Protokolünde Karşı Tarafın Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi
20. Mevcut Uygulama İmar Planlarının Üst Planlara Uyguluğuna İlişkin Kontrollerde Eksiklikler Olması
21. Tarım Arazilerindeki Tarımsal Amaçlı Yapıları Düzenleyen İmar Plan Notundaki Parsel Büyüklüğü Şartının Kaldırılması
22. Tam Adaptif Trafik Yönetimi Elektronik Trafik Denetleme Sisteminin Yatırım Amacına Uygun Olarak Çalıştırılamaması
23. İzmir Hafif Raylı Sistemi 5. Aşama Üçyol – Buca Hattı Yapım İşi İhalesinde Teklif Değerlendirme İşlemlerinin İhale Dokümanları ve Eki Rehberlere Uygun Yapılmaması
24. Ödemiş Entegre Katı Atık Yönetimi Tesislerinin Yapım ve İşletilmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşme Hükümlerinin Sürdürülebilir Olmaması ile Usule Uyulmaksızın Ek Protokol İmzalanarak Firmaya Mali Avantaj Sağlanması
25. Reklam Üniteleri İhalesinde İhale Öncesi Yerlerin Tam Olarak Belirlenmemesi
26. Bütün Riskler Sigortası Kapsamında Yer Alan Risk Kalemlerinde Muafiyet Oranının Yüksek Belirlenmesi
27. İlçe Belediyelerinin Görev Sahasına Giren Yerlerde Büyükşehir Belediyesi Tarafından Asfalt ve Parke Yapılması
28. Meclise Ait Yetkinin Büyükşehir Belediye Başkanına Verilmesi
29. Taşıt Devirlerinde Hazine ve Maliye Bakanlığından Uygun Görüş Alınmaması
30. Çöp Kamyonlarının Başka Kurumlara Devirlerinde Mevzuata Uyulmaması
31. Meclis Kararı Alınmadan Bazı Kurum ve Kuruluşlara Araç Tahsis Edilmesi
32. İlçe Belediyelerine Bedelsiz Minibüs Devirlerinde Mevzuata Uyulmaması
33. Şirketlerin Sürekliliğinin Sağlanmasına Yönelik Gerekli Önlemlerin Alınmaması
34. İktisadi Teşebbüslerin Sürekli Zarar Etmesini Önleyici Tedbirlerin Alınmaması
35. Tam Zamanlı Sözleşmeli Personelin Şirket Yönetim Kurulu Üyesi Olarak Görev Yapması
36. İç Denetim Birim Başkanının Belediye Şirketi Yönetim Kurulu Üyeliğinde Görev Alması
37. Büyükşehir Belediyesi ve Bağlı kuruluşlarında Yöneticilik Sıfatına Haiz Olmayan Personelin Şirket Yönetim Kurulunda Görev Alması
38. İlçeden İle veya İlçeden İlçeye Çalışan Toplu Taşıma Araçları ile İlgili Uygulamanın Hatalı Olması
39. Büyükşehir Belediyesi Tarafından Verilen Taksi Hakkı İhalelerinde Süre Belirtilmemesi
40. Servis Hakkının Ulaşım Koordinasyon Merkezi İhale Kararıyla Verilmesi ve Süre Belirtilmemesi ile Büyükşehir Belediyesi Tarafından İhale Kararıyla Verilenlerde Süre Belirtilmemesi
41. Bergama Belediyesinden Devrolunan Sekiz Adet Toplu Taşıma Hattı ile İlgili Uygulamanın Hatalı Olması
42. Bergama İlçe Belediyesi Tarafından 10 Yıllığına İhale Edilen Şehir İçi Halk Otobüslerinden Bilet Bedeli ile İhale Bedelinin Bir Kısmının Alınmaması
43. Dikili İlçe Belediyesi Tarafından 10 Yıllığına İhale Edilen Şehir İçi Halk Otobüslerine Süre Bitiminden İtibaren Her Hangi Bir Bedel Alınmaksızın Taşımacılık Hakkı Verilmesi
44. İki İlçe Belediyesinden Devrolunan Toplu Taşıma Hatları ile İlgili Uygulamanın Hatalı Olması
45. Sonuçlanan İhaleleri İmzalamayan İstekliler Hakkında Mevzuat Hükümlerinin İşletilmemesi
46. Büyükşehir Belediyesinin İşletilmesini Devrettiği Otoparklardan Şirketin Ücretsiz Yararlandırma Yapması ve Böylece Belediyenin Gelir Kaybı Oluşması
47. Şirkete Devredilen Otoparkın Faaliyete Süresinde Geçmemesi Nedeniyle Belediyenin Gelir Kaybına Uğraması
48. Otopark İşletme Hakkının Şirket Tarafından Minibüsçüler Odasına Kiralanması
49. Sosyal Denge Sözleşmesine Sözleşme Konusu Olmayan Hükümler ile Kanuna Aykırı Hükümlerin Konulması
50. Geçici Görevlendirmede Kanuna Uyulmaması
51. Belediye Kadrosunda Çalışanların Sürekli Olarak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığında Görevlendirilmesi
52. Belediyeler Birliğine Yapılan Görevlendirilmenin Hatalı Olması 53. Naklen İtfaiye Erliğine Atanmada Yönetmelik Hükmünün Uygulanmaması
53. Naklen Zabıta Memurluğuna Atanmada Yönetmelik Hükmünün Uygulanmaması
54. Unvan Değişikliği Sınavına Girmeden Dalgıç Kadrosuna Atama Yapılması
55. Teknik Kadrolara Sınavsız Atama Yapılması
56. Unvansız Daire Başkanlığı Kullanılarak Müdürlüğe Sınavsız Atama Yapılması
57. Uzman Erbaşlıkta Hizmet Süresi Tamamlamayan Kişilerin Açıktan Memuriyete Atanması
58. Avukatlık Vekalet Ücretlerinde Hatalı Uygulama Yapılması