Altıncı kez hazırlanan rapor, Türkiye’de basın özgürlüğünün geldiği endişe verici tabloyu gözler önüne serdi. Rapora göre gazeteciler, bu yılı da baskı, sansür, işsizlik ve adli soruşturmalarla geçirdi.
1 Nisan 2025 itibarıyla en az 18 gazeteci cezaevinde bulunuyor. Yıl boyunca 29 gazeteci tutuklandı, altı gazeteciye ev hapsi uygulandı. Gazeteciler hakkında 313 soruşturma açılırken, 123’ü gözaltına alındı, 90 gazeteci ifadeye çağrıldı.
Toplamda 212 davada 311 gazeteci yargılandı. Bu davalardan 137 yıl 23 gün hapis cezası çıktı, 57 gazeteci beraat etti. Ayrıca 161 bin 980 TL adli para cezası kesildi.
Fiziksel şiddet ve tehdit artıyor
56 gazeteci fiziksel saldırıya uğrarken, 90 gazeteci sözlü tehditlerle karşı karşıya kaldı. Üç basın kurumuna yönelik saldırı düzenlendi, üçü ise açıkça hedef gösterildi.
Basın üzerindeki idari baskı: RTÜK ve sansür
RTÜK, 59 ayrı idari para cezasıyla basın kuruluşlarına yaklaşık 87 milyon TL’lik ceza kesti. En ağır ceza tek seferde Show TV’ye 11,8 milyon TL olarak uygulanırken, toplamda en yüksek ceza NOW TV’ye kesildi. SZC TV’nin yayınları 10 gün süreyle karartıldı; kanal lisans iptali tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Açık Radyo’nun karasal yayın lisansı ise iptal edildi.
67 Gazeteciye soruşturma
Ekim 2022’de yürürlüğe giren “Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma” suçu (TCK 217/A) kapsamında bugüne dek en az 67 gazeteciye 85 soruşturma açıldı. 15 gazeteci gözaltına alındı, dört gazeteci tutuklandı. 27 dava açıldı; bunlardan 11’i beraatle sonuçlandı, biri 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Gazetecilere yoğun müdahale
Ekrem İmamoğlu’nun Mart 2025’te tutuklanmasının ardından yaşanan Saraçhane protestoları sırasında 42 saatlik bant daraltması uygulandı. 13 gazeteci darp edildi,
Gazeteciler geçinemiyor
TGS’nin yürüttüğü “Yoksulluk Araştırması: Ekonomik ve Sosyal Düzey Anketi”, gazetecilerin büyük bölümünün yoksulluk sınırında yaşadığını gösterdi. Anket katılımcılarının çoğu geçim için aile desteğine ihtiyaç duyduğunu belirtirken, yarıya yakını kendini yoksul hissediyor. Kredi kartı borçlarını her ay ödeyebilenlerin oranı üçte biri bile bulmuyor.
Yetkili işyerlerinde çalışan gazetecilerin %75’i, toplu iş sözleşmelerinin ekonomik kriz nedeniyle baskılandığını düşünüyor. Yetkisiz işyerlerinde bu oran %97’ye çıkıyor. Yine birçok gazeteci, daha iyi bir ücret karşılığında mesleği bırakabileceğini ifade ediyor.
Raporda yer alan verilere göre, adaletsizlik, ekonomik baskı ve hukuksuzluk altında mesleğini icra etmeye çalışan gazeteciler için sendikal örgütlenme ve toplu iş sözleşmeleri hâlâ önemli bir talep olarak öne çıkıyor. Gazetecilerin sektörde kalabilmesi için hem hukuki güvenceye hem de ekonomik dayanışmaya ihtiyaç duyulduğu vurgulanıyor.
Bu yılki raporda bir ilk olarak cezaevindeki gazetecilerden gelen mektuplar da yer aldı. Elif Akgül, Ercüment Akdeniz, Yıldız Tar, Öznur Değer ve Vedat Örüç’ün kaleme aldığı metinler, basın özgürlüğü mücadelesinin kişisel tanıklıklarını içeriyor. Ayrıca Prof. Dr. Ceren Sözeri Özdal’ın kaleme aldığı “Gazete Duvar Neden Kapandı?” başlıklı makale, dijital medyada yaşanan sorunlara ışık tutuyor.
Sayfa başına git
GÜNCEL
