Takvimler 9 Eylül 1922’yi gösterdiğinde; Türk Ordusu İngiliz desteği ve korumasındaki Yunan Ordusu’nu darmadağın etmiş, İzmir’e girip Konak Meydanı’nda Valilik binasına Türk bayrağını çekmişti.
Birkaç gün sonra İngiliz Parlamentosunda hararetli bir tartışma yaşandı.
Lordlar Kamarası’nın kibirli üyeleri Başbakan Lloyd George’a ateş püskürüyordu. Yunan Ordusu ile birlikte Anadolu’daki İngiliz çıkarları da darmadağın edilmişti.
Lyod George kürsüye çıktı ve şu sözleri tarihe kaydettirdi: “Beyler, yüzyıllar nadir olarak dahi yetiştirir. Bizim için ne talihsizlik ki bu yüzyılın dâhisi Mustafa Kemal, Türklere nasip oldu ve bizim karşımıza dikildi.”
Binlerce yıl boyunca dünyadan çok dâhi gelip geçti. Ama sadece Mustafa Kemal Atatürk’ün dâhiliği bir parlamentoda teyit edildi. Üstelik o parlamento, “Üzerinde güneşin batmadığı imparatorluk” diye tanımlanan Britanya’nındı.
***
İngiltere parlamentosunda 1922’de ana gündem maddesi olan Mustafa Kemal Atatürk millet egemenliğine dayanan Türkiye’nin parlamentosunu daha savaşa başlamadan kurdu.
Türkiye Büyük Millet Meclisini 23 Nisan 1920’de açan Mustafa Kemal, bu tarihi yine dâhice bir kararla çocuklara atfetti. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı oldu.
105 yıldır 23 Nisan dünyadaki tek çocuk bayramı olarak Türkiye’de kutlanıyor.
Buraya kadar bir peri masalı kadar güzel bir hikaye.
Ya sonrası. Geçen 100 yılın ardından Türkiye’deki çocukların durumu nasıl?
Ne yazık ki hikayenin bu bölümü trajik.
Türkiye’nin çocuklarına sunduğu imkanlar bayram kavramından çok uzak.
***
TÜİK’in 2019 yılında yayınladığı verilere göre Türkiye’de 720 bin çocuk işçi olarak çalışıyor. DİSK ise bu rakamın 2 milyon olduğu bilgisini veriyor.
DİSK’in “Türkiye’de Çocuk İşçi olmak” adlı raporuna göre; Çocukların yüzde 78’i kayıt dışı işlerde çalıştırılıyor.
Çalışan çocukların yüzde 35,9’u ev geçindirmeye destek olmak için erken yaşta iş hayatına atıldığını söylüyor.
Çalışan çocukların yüzde 79,7’sini 15-17 yaş grubundakiler oluştururken yüzde 15,9’unu 12-14 yaş grubundakiler, yüzde 4,4’ünü ise 5-11 yaş grubundaki çocuklar oluşturdu.
Çalışan çocukların oranı cinsiyete göre incelendiğinde, çalışan çocukların yüzde 70,6’sını erkek, yüzde 29,4’ünü ise kız çocukları oluşturuyor.
Bu konuda CHP Malatya Milletvekili de Veli Ağbaba da bir rapor hazırlayarak TBMM’ye sundu. Buna göre Türkiye’de 15-17 yaş grubu çocukların yüzde 19.6’sı, yani her 5 çocuktan 11 çalışma hayatında. Binlerce çocuk, ‘çıraklık eğitimi’ adı altında uzun çalışma saatleri, düşük ücretler ve güvencesiz koşullarda çalıştırılıyor. Çıraklar da dikkate alınarak yapılan hesaplamada, 15 yaş üstü çalışan çocuklar sayısı 1 milyonu geçiyor. 2024 yılında çıraklarla birlikte çocuk işçi sayısı 1 milyon 312 bin 344’e yükseliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerini paylaşan CHP’li Veli Ağbaba, 2023 yılında yoksul çocuk oranının yüzde 31.3, ciddi maddi yoksunluk içinde olan çocukların oranının yüzde 33.3 olduğunu belirtti.
***
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre verilerine göre Türkiye’de 2013-2024 arasında 695 çocuk işyerlerinde çalıştırılırken hayatını kaybetti.
14 yaşındaki Arda Tonbul sac büküm makinasına sıkışarak, 17 yaşında Alperen Enes Ural inşaatta doğalgaz borusu döşerken yüksekten düşerek, 17 yaşındaki Muratcan Eryılmaz inşaatta yüksekten düşerek , 15 yaşındaki Erol Can Yavuz üzerine sunta bloklarının devrilmesi, 17 yaşındaki Ömer ÇAKAR klima tesisatı döşerken 2. Kattan aşağı düşerek, 16 yaşındaki Zekai Dikici inşaatta yüksekten düşerek, 17 yaşındaki Ulaş Dumlu, atık havuzuna düşerek, 15 yaşındaki Alperen Kocayavuz inşaatta yüksekten düşerek öldü.
***
Ankara Tapip Odasının hazırladığı rapora göre Türkiye’de çocukların yüzde 25’i okula aç gidiyor. OECD verilerine göre, Türkiye'de her beş çocuktan biri yeterli beslenemiyor ve her dört çocuktan biri ise okula aç gidiyor. OECD'nin 2024 verilerine göre, Türkiye çocuklarda yoksulluğun en yüksek olduğu ülkelerden biri.
TÜİK’in 2023 yılında yayınladığı Türkiye Çocuk Araştırması’na göre:
- ekmek veya makarna gibi karbonhidrat ağırlıklı yiyecekleri her gün yiyen çocukların oranı yüzde 62,4;
- her gün meyve yiyen çocukların oranı yüzde 50,5;
- her gün sebze yiyen çocukların oranı yüzde 33;
- et, tavuk veya balığı her gün yiyen çocukların oranı ise yüzde 12,7 seviyelerinde.
Resmi olarak bugün Çocuk Bayramı. Ama yılın 364 günü olduğu gibi bugün de milyonlarca çocuk için bugün de bayram olmaktan çok uzak.
Bazı çocukları bazı makam koltuklarına birkaç dakikalığına oturtmak da bu gerçekleri asla değiştirmiyor.
GÜNCEL
Sayfa başına git